ساز انواع مختلفی دارد و هر فردی بنا بر سلیقه و استعدادش سازی را انتخاب می کند و به فراگیری آن میپردازد. ساز گیتار نیز یکی از نام آشناترین سازهایی است که در دنیا وجود دارد و میتوان گفت در هر فرهنگ و ملتی دارای جایگاه ویژهای است.
گیتار، سازی زهی است که هنوز به طور کامل مشخص نشده خاستگاه آن به کجا تعلق دارد، برخی محل تولد آن را یونان و برخی دیگر اسپانیا میدانند. به هر حال متعلق به هر منطقهای که باشد مهم این است که افراد مختلفی دست به این ساز داشته و هنرنمایی میکنند.
بیشتر ما با شکل و صدای گیتار آشنایی داریم و شاید در زمینه موسیقیایی با سلیقه عام بیشتر جور باشد. گیتار الکتریک نسل دیگری از این ساز است که در سبکهای مختلف موسیقی مورد استفاده است و طرفداران بسیاری به ویژه از قشر جوان دارد.
البته گیتار الکتریک ساز چندان تازه و جدیدی نیست و حتما چندین گروه موسیقی غربی را میشناسید که متعلق به چندین دهه پیش هستند و گیتار الکتریک از جمله سازهایی است که در دستانشان میدرخشد.
گیتار الکتریک یک نوع ساز گیتار است که دارای یک تقویتکننده الکتریکی به نام پیکاپ می باشد که صدای آن را تشدید می کند. پیکاپ به دو نوع هامباکر و سینگل کویل (که در ادامه توضیح خواهیم داد) موجود است.
در ادامه به معرفی کامل این ساز، چگونگی شناسایی انواع گیتار الکتریکی می پردازیم.
این ساز که جزو پرطرفدارترین سازهای قرن بیستم به حساب می آید، در سبک های موسیقی مانند: راک، متال، بلوز، پاپ، جاز و کانتری استفاده میشود. گیتار الکتریک ساز کلیدی و مهم در سبک های راک، متال و بلوز می باشد.
تاریخچه گیتار الکتریک
پیش از ابداء گیتار الکتریک، در همنوازی ها، صدای گیتار آکوستیک در میان صدای ساز های دیگر مانند بیس و درامز گم می شد. درنتیجه بسیاری از موسیقی دانان در صدد آن برآمدند تا از علم الکترونیک برای تقویت صدای گیتار استفاده کنند. همین ایده بود که در نهایت به خلق گیتار الکتریک منجر شد.
اولین گیتار الکتریک در دهه ۳۰ میلادی وارد صنعت موسیقی شده است. این اتفاق باعث به وجود آمدن تحولات عظیمی در صدا و تکنولوژی شد که امروزه نیز ادامه دارد. آرام آرام راک اند رول در دهه ۵۰ میلادی همه گیر شد، گیتارهای الکتریکی جای خود را در صنعت موسیقی باز کردند.
به طور معمول در گروه های راک دو نفر نوازنده گیتار الکتریک وجود دارد که یکی از آن ها (گیتار لید) وظیفه نواختن ملودی ها را بر عهده دارد و دیگری (گیتار ریتم) ریتم ها را می نوازد.
طریقه ی نواختن گیتار الکتریک
ضربه های وارد شده بر سیم های گیتار الکتریک موجب ارتعاش سیم های ساز شده و این ارتعاشات به وسیله قطعه ای به نام پیکاپ به سیگنالهای الکتریکی تبدیل می گردد و چون گیتار الکتریکی با استفاده از پدیده های الکتریکی و الکترومغناطیسی کار میکند، سیم های این ساز باید از فلز ساخته شوند.
سیگنال های صدا از طریق یک سیم از پیکاپ به تقویتکننده صدا یا همان آمپلی فایر فرستاده شده و از طریق بلندگو ها پخش می شود.
انواع گیتار الکتریکی از نظر بدنه
گیتار الکتریکی به طور کلی دارای دو نوع بدنه می باشد:
بدنه توپر(Solid body) و بدنه توخالی.(Hollow body)
گیتارهایی که بدنه توخالی دارند معمولا توسط نوازندگان جاز مورد استفاده قرار میگیرند. در صورتی که گیتار های دارای بدنه توپر بیشتر در موسیقی راک و متال کاربرد دارند. گروه سومی به نام Semi Hollow)) نیز وجود دارد که ویژگی های آن ترکیبی از دو گروه دیگر است.
کیفیت صدا در هر گیتار متفاوت است و بستگی به این دارد که شما چه سبک صدایی را میپسندید و چه نوع صدایی با سبک شما هماهنگ تر است. گیتارهای تو پر برای تقویت صدای بلند و پر قدرت، گیتارهای توخالی مناسب تولید صدای آکوستیک و گیتارهایی با بدنه نیمه پر نیز برای سبک صدای آکوستیک بیشتر کاربردی هستند.
انواع گیتار الکتریکی از نظر تعداد سیم ها
گیتارهای الکتریکی به از نظر تعداد سیم به چهار دسته ی 6 سیم، 7 سیم، 8 سیم و 12 سیم تقسیم می شوند. این ساز به طور معمول دارای 6 سیم می باشد اما در موسیقی فولک، نوعی خاص از گیتارهای الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرند که ۱۲ سیم دارند. هر یک جفت از این سیم ها با یک نت و اکتاوهای مختلف کوک می شوند.
گیتارهای الکتریکی با ۷ و ۸ سیم نیز وجود دارند اما رایج نیستند و اکثرا به صورت گیتارهای مدرن تولید می شوند. با این حال برخی از متالیست های معروف از آنها استفاده می کنند.
قسمتهای مختلف گیتار الکتریک
بخش اول: سرِ دسته گیتار
- پیچهای کوک
- تنظیمکننده دسته
- نگهدارنده و راهدان رشتهها (Floyd Ross)
- خرک (Nut)
بخش دوم: دسته
- تخته انگشتگذاری (Frets Board - Finger Board)
- علامتهای نشان شدهٔ شیار زیر سیم
- شیارهای پرده
- بندگاه یا مفصل دسته
بخش سوم: بدنه
- زَخمهگاه
- رابط یا پل زَخمهگاه
- زینها
- پل گیتار
- کوککننده پشتی و سیم گیر (زه گیر)
- بازوی یا دسته لرزش (Vibrator)
- کلید گزینشگر زَخمهگاه (پیکاپ)
- پیچهای تنظیمکننده صداها و آواها
- خروجی یا رابط TRS
- تسمه بند
بخش چهارم: سیمها (رشتهها)
- سیمهای بم
- سیمهای زیر
تفاوت پیکاپ هامباکر و سینگل کویل
پیکاپ های سینگل کویل:
اگر گیتار یک سیم پیچ داشته باشد گیتار سینگل کویل محسوب می شود. پیکاپهای سینگل کویل به نسبت انواع هامباکر، قدرت کمتری دارند و در عوض صدای تیز تر و نازک تری تولید میکنند که بیشتر مناسب سبکهای راک، جز و بلوز است. به طور کلی Single-coil pickups به فعالیت حساس هستند.
گیتارهای سینگل کویل، صدای نازک، واضح و مشخصی دارند. این پیکاپ ها 8 سانتی متر عرض و 5 تا 3 سانتی متر طول دارند. سینگل کویل ها معمولا در گیتارهای fender مانند Stratocaster و Telecaster استفاده می شوند که این دو گیتار در سبک های راک، کانتری و پاپ بسیار معمول هستند.
از برجسته ترین افرادی که از سینگل کویل ها استفاده کرده اند میتوان به Jimi Hendrix ,Eric Clapton و Stevie Ray Vaughan اشاره کرد و نوازنده های Telecaster معروف هم مانند Bruce Springsteen, Buck Owens و Johnny Paycheck هستند.
پیکاپ هامباکر (دوبل کویل):
در سال ۱۹۵۰ Ted McCarty رئیس جمهور گیبسون به Walt Fuller و Seth Lover وظیفه ی طراحی یک پیکاپ را محول کرد و این دو نفر کار خود را در سال ۱۹۵۴ آغاز کردند و یک سال بعد پیکاپی ساختند که از دو سیم پیچ برای توقف صدا استفاده میکرد و بعنوان هام باکر ها شناخته شدند.
هامباکر گونه ای از پیکاپهای مغناطیسی است که از مجاورت دو پیکاپ سینگل کویل (سیمپیچ تکی) یا یک سیم پیچ بزرگ (در حدی که معادل دو پیکاپ سینگل کویل باشد) تولید شده است. تولید صدای قویتر، کاهش قابل توجه نویز و جلوگیری از درهمآمیختگی صداها از مزیتهای پیکاپهای هامباکر هستند.
تفاوت گیتار الکتریک با گیتار آکوستیک
زمانی که گیتار الکتریک را با گیتار آکوستیک مقایسه کنیم؛ متوجه می شویم که از اجزا مشترک زیادی تشکیل شده اند. هر دو گیتار، دارای ۶ سیم هستند که با سرکوک ها تنظیم می شوند و هر دو دارای فِرِت هایی بر روی دسته ی بلند خود هستند.
تفاوت ها از جایی شروع می شوند که بدنه سخت و باریک گیتار الکتریک از فلز و پلاستیک و یا هر جنس دیگری می تواند ساخته شود، اما بدنه گیتار آکوستیک چوبی و توخالی است و به وسیله رزونانس تولید صدا می کند.
همچنین سیم های گیتار آکوستیک از جنس نایلون و یا فلز ساخته می شوند، اما در گیتار الکتریک به دلیل استفاده از پدیده های الکتریکی و الکترومغناطیسی این سیم ها باید از جنس فلز ساخته شوند. اما تفاوت اصلی بین این دو نوع گیتار و بخشی که مکانیزم اصلی گیتار الکتریک را تشکیل می دهد، مربوط به جایی است که سیم ها به بدنه گیتار متصل می شود.
جنس و ساختار گیتار الکتریک
گیتار الکتریک از چوب درختان هم ساخته می شود. به درختانی که برای ساخت بدنه گیتار الکتریک از چوب آن ها استفاده می شوند TONE WOODمی گویند. این درختان که برای ابزار های موسیقی استفاده می شوند به علت داشتن تون های مطلوب و پایدار شناخته شده هستند.
جالب است که بدانید که این چوب ها بسته به اینکه برای کدام قسمت گیتار استفاده می شوند ویژگی های متفاوتی دارند.
درختان لیست شده در زیر معمول ترین TONE WOOD هایی هستند که برای گیتار الکتریک استفاده میشوند، هر چند ممکن است درختان دیگری هم وجود داشته باشد. با وجود اینکه دو گیتار ممکن است از درختان مشابهی ساخته شده باشند اما باز هم متفاوت به نظر می رسند.
معمولترین Tone wood ها شامل موارد زیر است:
افرا: وزن چوب متوسط تا سنگین، بسیار درخشان با پایداری طولانی مدت و صدای بسیار گرم.
این همان چوبی است که Leo Fender برای ساخت اولین گیتار الکتریک که به عنوان telecaster شناخته میشود، استفاده کرد. افرا سختی و وزن متوسطی دارد. بدون اینکه دسته ی گیتار را سنگین کند به راحتی کار میکند.
چوب ماهون: وزن چوب متوسط تا سنگین، صدای بسیار گرم و پایداری عالی.
این چوب مقداری نسبت به چوب افرا انعطاف پذیری بیشتری دارد. رنگ تیره ی طبیعی این چوب با افرا و صنوبر تفاوت ایجاد میکند. در گیتارهای آکوستیک از این چوب برای پشت و بدنه های گیتار استفاده میشود.
مدت زمان فراگیری گیتار الکتریک چه مدت است؟
یادگیری گیتار الکتریکی نیز همانند هر ساز دیگری نیازمند تمرین منظم است. اصولا اگر هنرجو به طور مداوم به تمرین و تکرار بپردازد، پس از گذشت حدودا ۲ ماه قادر به نواختن آهنگهای سادهای است که نیاز به تغییر سیم چندانی ندارند.
پس از گذشت ۶ ماه هنرجو با تکنیکهای نوازندگی همانند Hammer on و Pull off آشنا می شود.
پس از یک سال از آغاز یادگیری، در اجرای آکوردهای باره دار مهارت کسب می کند و می تواند تا برخی از آهنگهای معروف را بنوازد.
و در نهایت با گذشت ۲ تا ۳ سال شما تئوری موسیقی را به طور کامل فرا می گیرید و قادر به بداهه نوازی هستید.
سخن پایانی
گیتار الکتریکی یکی از سازهای پرطرفدار است که توانسته با صدای دلنشین خود، افراد زیادی را به نواختن خود جذب کند. در این مقاله سعی کردیم تا شما را با این ساز بیشتر آشنا کنیم تا بتوانید گیتار الکتریک خوب برای شروع را با سهولت بیشتری انتخاب نمائید.
امیدواریم بتوانید با در نظر گرفتن نکات اشاره شده در این مطلب، انتخاب مناسبتری داشته باشید.
هدف ما تولید کنندگان محتوای متنی در وبلاگ ها، بازنویسی مطالب مهم و کاربردی به شیوه ی کامل تر است. امیدوارم مطالب گفته شده در این وبلاگ برای شما مفید واقع شود.